تاثیرپذیری اندیشه اقبال از شخصیت پیامبر اسلام(ص) و حضرت ابراهیم(ع)

تجلی مضامین و معانی بلند قرآنی و بازتاب سیره انبیاء الهی در آثار شاعران ونویسندگان از چنان شمول و گستردگی برخوردار است که همواره از ابعاد گوناگون نیاز به واکاوی، تحلیل وبررسی دارد. در همین راستا متفکر عارف و شاعر نامدار پاکستانی علامه محمد اقبال به عنوان ادیبی هنرمند و سراینده اشعار فارسی با قرآن کریم و دیگر منابع اسلامی ارتباطی تنگاتنگ داشته است. این ارتباط در سرتاسر دیوانش به وضوح مشاهده می­شود به نحویکه بیانگر عمق تأثیرپذیری اندیشه وی ازکلام الهی و سیره پیامبران است. او کوشیده است با کمک این منابع، الگوی کاملی از انسان مسلمان و جامعه اسلامی ارائه دهد؛ در الگو پردازی­های او زندگانی پیامبر اعظم(ص) و حضرت ابراهیم(ع) نقش کلیدی و حساسی را بازی می­کنند.  اقبال در تبیین حیات این دو بت شکن بزرگ تاریخ، از منابع اصیل اسلامی یعنی قرآن، احادیث شریف و تاریخ اسلام استفاده کرده و از آن­ها تأثیر پذیرفته و نوآوریهای زیبایی خلق کرده است. هدف از این پژوهش بررسی میزان تاثیر شخصیت این دو پیامبر در اندیشه اقبال و چگونگی بازتاب این تاثیر در دیوان اشعار وی است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی و تتبع در دیوان اشعار اقبال، به منظور  دستیابی به اهداف فوق صورت پذیرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این است که اثر پذیری اقبال از شخصیت این دو پیامبر اولوالعزم، ذیل چهار مقوله الهامی بنیادی، تطبیقی، تأویلی و گزارشی می­گنجد و اغلب این قالب­ها در راستای تعلیم اخلاق مورد استفاده قرار گرفته­اند.